Τι είναι η αρθροπλαστική ισχίου;
Η Ολική Αρθροπλαστική Ισχίου είναι η χειρουργική επέμβαση με την οποία αντικαθιστούμε την κατεστραμμένη άρθρωση του ισχίου με τεχνητή πρόθεση, κατασκευασμένη από μεταλλικά και κεραμικά υλικά υψηλής αντοχής.
Οι ενδείξεις για την ολική αρθροπλαστική ισχίου
Τα αίτια που θα οδηγήσουν έναν ασθενή στην απόφαση να υποβληθεί σε ολική αρθροπλαστική ισχίου είναι κατά κύριο λόγο κλινικά. Ο πόνος, η δυσκαμψία, οι δυσκολίες στις καθημερινές δραστηριότητες και η έκπτωση της ποιότητας ζωής εν γένει, είναι οι κυριότεροι παράγοντες για τους οποίους ένας ασθενής θα επιδιώξει μία μόνιμη λύση στο πρόβλημά του. Στα αρχικά της στάδια, η αρθρίτιδα εμφανίζει κρίσεις με ήπια συμπτώματα, τα οποία αποδράμουν και επανεμφανίζονται μετά από κάποιο διάστημα. Όσο περνάει ο καιρός οι κρίσεις γίνονται πιο συχνές και ο πόνος πιο δυνατός. Όταν φτάσει κάποιος στο σημείο να έχει μόνιμο πόνο και να έχει επηρεαστεί η ποιότητα της ζωής του, τότε λέμε ότι ήρθε η ώρα να αναζητήσει μία μόνιμη λύση, η οποία δεν είναι άλλη από την ολική αρθροπλαστική.
Οι παράγοντες κινδύνου για την εμφάνιση οστεοαρθρίτιδας
Η οστεοαρθρίτιδα εμφανίζεται όταν ο χόνδρος που προστατεύει τα άκρα 2 οστών που σχηματίζουν μία άρθρωση αρχίζει βαθμιαία να καταστρέφεται. Ο χόνδρος είναι ένας σταθερός και ολισθηρός ιστός, ο οποίος επιτρέπει την κίνηση μίας άρθρωσης με τη λιγότερη δυνατή τριβή. Όταν ο χόνδρος διαλυθεί τελείως, τα οστά κατά τη διάρκεια της κίνησης ῾τρίβονται῾ μεταξύ τους.
Είναι μία εκφυλιστική πάθηση. Από τη στιγμή που ο χόνδρος θα υποστεί βλάβη, αυτή θα συνεχίζει να επιδεινώνεται μιας και ο χόνδρινος ιστός έχει σχεδόν μηδαμινή ικανότητα επούλωσης λόγω της φτωχής του αιμάτωσης. Η οστεοαρθρίτιδα δε θα βελτιωθεί, ούτε θα παραμείνει στάσιμη σαν κατάσταση. Θα επιδεινώνεται συνεχώς με την πάροδο του χρόνου επηρεάζοντας ταυτόχρονα και το συνδετικό ιστό της άρθρωσης και τους μυς που καταφύονται στα προσβεβλημένα οστά, προκαλώντας στην άρθρωση μία γενικευμένη φλεγμονή (εξού και ο όρος οστεοαρθρίτιδα, στην ιατρική ορολογία η κατάληξη -ίτιδα υποδηλώνει φλεγμονή).
Παράγοντες που μπορεί να αυξήσουν τον κίνδυνο εμφάνισης της οστεοαρθρίτιδας είναι:
- Μεγάλη ηλικία
- Φύλο
- Παχυσαρκία
- Επαναλαμβανόμενη καταπόνηση της άρθρωσης
- Κληρονομικότητα
- Παραμορφώσεις οστών
- Κάποια μεταβολικά νοσήματα
Οι παραδοσιακές τεχνικές Αρθροπλαστικής Ισχίου
Στις παραδοσιακές τεχνικές των αρθροπλαστικών, ο χειρουργός προσεγγίζει την άρθρωση από την οπισθοπλάγια ή την προσθιοπλάγια επιφάνεια του ισχίου. Μέσω των προσπελάσεων αυτών τραυματίζονται/τέμνονται τένοντες και μεγάλες μυϊκές ομάδες. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να υπάρχει πόνος και αργή αποκατάσταση. Επιπλέον, για να αποφευχθεί ο κίνδυνος του εξαρθρήματος, ο ασθενής θα πρέπει να ακολουθεί κάποιες προφυλάξεις (αποφυγή κάποιων κινήσεων, κινητοποίηση με βοηθήματα κλπ) για 6 με 8 εβδομάδες.
Ολική Αρθροπλαστική Ισχίου AMIS
Οι τελευταίες εξελίξεις στην αρθροπλαστική ισχίου αφορούν στην πρόσθια προσπέλαση ή αλλιώς στη μέθοδο AMIS (Anterior Minimally Invasive Surgery), από την οποία επωφελούνται εκατομμύρια ασθενείς τα τελευταία χρόνια. Η πρόσθια προσπέλαση (AMIS) χρησιμοποιείται στη χειρουργική της αρθροπλαστικής του ισχίου ως μία εναλλακτική τεχνική στην παραδοσιακή οπισθοπλάγια προσπέλαση. Παρ’ όλο που η πρόσθια προσπέλαση έχει περιγραφεί από πολύ παλιά, η τεχνολογική εξέλιξη και ο σχεδιασμός νέων εργαλείων επιτρέπουν στο χειρουργό σήμερα την πραγματοποίηση επέμβασης αντικατάστασης της άρθρωσης του ισχίου μέσω μίας τομής 6-8 εκ στην πρόσθια επιφάνεια του ισχίου.
Μέσω της τομής αυτής ο χειρουργός προσεγγίζει την κατεστραμμένη άρθρωση ΑΤΡΑΥΜΑΤΙΚΑ, χωρίς να κόβει ή να αποκολλάει μυϊκές ομάδες και τένοντες. Η επιλογή της πρόθεσης που θα χρησιμοποιηθεί για να αντικαταστήσει την κατεστραμμένη άρθρωση του ισχίου είναι πολύ σημαντική.
Συνήθως επιλέγουμε την πρόθεση μετά από συζήτηση με τον ίδιο τον ασθενή. Όπως και να έχει όμως, η πρόθεση που επιλέγουμε θα πρέπει να είναι αξιόπιστη και να υπάρχουν μελέτες σε έγκυρα διεθνή περιοδικά που να αποδεικνύουν τη βιώσιμότητά της μέσω αποτελεσμάτων μακράς διάρκειας (long term results). Πάντα επιμένουμε σε ελεγμένα και δοκιμασμένα υλικά.
Τα πλεονεκτήματα της Ολικής Αρθροπλαστικής Ισχίου AMIS
- Δεν τραυματίζονται καθόλου μαλακά μόρια.Αυτό έχει ως αποτέλεσμα εκτός από το μειωμένο μετεγχειρητικό πόνο και την εξάλειψη της ανάγκης τήρησης προφυλάξεων από τον ασθενή. Στις παλαιότερες μεθόδους, τα μαλακά μόρια (μυς και τένοντες) διατέμνονται κατά την επέμβαση και στη συνέχεια ράβονται. Μέχρι να επουλωθούν τα μαλακά μόρια και για διάστημα 6-8 εβδομάδων, ο ασθενής πρέπει να τηρεί προφυλάξεις όσον αφορά στην κινητοποίηση και τις κινήσεις για να προληφθεί το εξάρθρημα της αρθροπλαστικής. Επίσης, με αυτή τη μέθοδο έχουμε λιγότερη απώλεια αίματος (συνήθως δεν απαιτείται μετάγγιση αίματος).
- Η ύπτια θέση του ασθενή κατά την επέμβαση. Αυτό προσφέρει στο χειρουργό τη δυνατότητα λήψης ακτινοσκόπησης (ακτινογραφίας) κατά την τοποθέτηση των υλικών και τη σωστή μέτρηση του μήκους του σκέλους με σκοπό να επιτευχθεί ισοσκελισμός. Με άλλα λόγια, εξασφαλίζουμε ότι τα υλικά μας θα τοποθετηθούν στη σωστή θέση και το μήκος των κάτω άκρων θα είναι το ίδιο μετεγχειρητικά.
- Η διάρκεια νοσηλείας είναι πολύ σύντομη. Ο ασθενής εισάγεται στο νοσοκομείο τη μέρα του χειρουργείου και η διάρκεια παραμονής είναι ιδιαίτερα μικρή (1 έως 3 ημέρες συνολικά). Η κινητοποίηση είναι άμεση, η αποκατάσταση ταχύτατη και το ποσοστό των επιπλοκών λόγω θρόμβωσης μικρότερο, καθώς με την άμεση κινητοποίηση αποφεύγεται η στάση του αίματος.
- Οι ασθενείς κινητοποιούνται αμέσως και η αποκατάσταση είναι ταχύτατη.Σε αρχικό στάδιο, ο ασθενής κινητοποιείται με κάποιο βοήθημα και το εγκαταλείπει όταν νιώσει ασφάλεια. Σχεδόν όλοι οι ασθενείς είναι ικανοί να βαδίσουν ανεξάρτητα, από 2 έως 10 ημέρες μετά την επέμβαση, ανάλογα φυσικά και με την ηλικία και τη φυσική κατάσταση του καθενός. Σε περιπτώσεις υπέρβαρων ασθενών και ασθενών με προχωρημένη οστεοπόρωση, δίνεται η οδηγία της μερικής φόρτισης (συνήθως με τη χρήση μίας βακτηρίας) για 3-4 εβδομάδες, με σκοπό να προφυλαχτεί το υλικό και να ενσωματωθεί με το οστό.
Μετεγχειρητική αποκατάσταση
Η πιο σύντομη και λιγότερο επεμβατική χειρουργική διαδικασία προσφέρει σημαντικά οφέλη, τόσο στη διάρκεια νοσηλείας όσο και στη μετεγχειρητική αποκατάσταση. Ο μειωμένος τραυματισμός των ιστών επιταχύνει την επαναφορά των ασθενών στις καθημερινές τους δραστηριότητες, ελαχιστοποιώντας τον κίνδυνο επιπλοκών.
Η κινητοποίηση των ασθενών ξεκινά από την πρώτη κιόλας ημέρα χωρίς ιδιαίτερες δυσκολίες. Στις περισσότερες περιπτώσεις, οι ασθενείς δεν βιώνουν καθόλου πόνο. Ακόμα και σε πιο απαιτητικές επεμβάσεις, ο πόνος αντιμετωπίζεται αποτελεσματικά χάρη στην εμπειρία του εξειδικευμένου αναισθησιολόγου, μειώνοντας την ανάγκη για ισχυρή αναλγητική αγωγή.
Η διάρκεια παραμονής στην κλινική εξαρτάται από την ηλικία του ασθενούς και τυχόν συνοδά προβλήματα υγείας, κυμαινόμενη συνήθως από 1 έως 3 ημέρες. Κατά την αποκατάσταση, η βάδιση πραγματοποιείται με τη βοήθεια περιπατητούρας («π») ή πατερίτσας. Ο ασθενής εγκαταλείπει τα βοηθήματα αυτά μόλις νιώσει εμπιστοσύνη στον εαυτό του ότι μπορεί να βαδίσει ανεξάρτητα, σε διάστημα λίγων ημερών.
Οι φυσικοθεραπείες, όπου απαιτούνται, συμβάλλουν στην ενδυνάμωση των μυών και στην ανάκτηση του εύρους κίνησης. Ένα ειδικό πρόγραμμα ασκήσεων μπορεί να εκτελείται και στο σπίτι, χωρίς απαραίτητα τη βοήθεια φυσικοθεραπευτή.
Σε ποιες περιπτώσεις έχει ένδειξη η αναθεωρητική επέμβαση;
Η ποιότητα των προθέσεων, η μικρή ηλικία, η έντονη δραστηριότητα και το αυξημένο σωματικό βάρος του ασθενή είναι παράγοντες που επιδρούν αρνητικά στο χρόνο επιβίωσης μίας αρθροπλαστικής. Αναθεώρηση μίας αρθροπλαστικής ισχίου πρέπει να γίνεται:
- όταν υπάρχει λοίμωξη στα υλικά και πρέπει να αντιμετωπιστεί άμεσα,
- όταν είναι τοποθετημένες οι προθέσεις σε λάθος θέση κατά την πρώτη επέμβαση,
- όταν λόγω παρέλευσης αρκετών ετών τα υλικά έχουν υποστεί χαλάρωση, με αποτέλεσμα ο ασθενής να πονάει.
Αξίζει να σημειωθεί, τέλος, ότι η επιβίωση των τελευταίας γενιάς προθέσεων έχει αυξηθεί σημαντικά και ότι στην κλινική μας η μέθοδος AMIS εφαρμόζεται και στις αναθεωρήσεις των αρθροπλαστικών ισχίου.
Ασθενής 67 ετών με αρθροπλαστική ισχίου AMIS, 1η μετεγχειρητική ημέρα
Ασθενής 45 ετών με αρθροπλαστική ισχίου AMIS, 4 ώρες μετά την επέμβαση