Ο υδροκέφαλος φυσιολογικής πίεσης συνδέεται στενά με την άνοια (εμφανίζεται σε ικανό αριθμό ασθενών με νόσο Αlzheimer) και τα διάφορα παρκινσονικά (εξωπυραμιδικά) σύνδρομα.
Ποια είναι τα τρία βασικά συμπτώματα του χρόνιου υδροκεφάλου;
Διαταραχή βάδισης: μικρός, ασταθής βηματισμός, δυσκολία συγκράτησης του κορμού σε όρθια θέση, δυσκολία στην αλλαγή θέσης και στην περιστροφή του κορμού, δυσκινησία
Διαταραχή μνήμης και συμπεριφοράς: ιδιαίτερα διαταραχή της πρόσφατης μνήμης, βραδυψυχισμός, διαταραχή στην συγκέντρωση, υπνηλία, εναλλαγή της κλινικής εικόνας στη διάρκεια της ημέρας
Ακράτεια ούρων: σε κάποιες περιπτώσεις διαταραχή του ελέγχου όλων των σφιγκτήρων
Εικόνες MRI (μαγνητικής τομογραφίας) σε οβελαίο και εγκάρσιο επίπεδο σε ασθενή με υδροκεφαλία φυσιολογικής πίεσης
Άλλα συμπτώματα που μπορεί να έχει ο υδροκέφαλος:
- Έντονοι πονοκέφαλοι (κεφαλαλγίες) και έμετοι
- Προβλήματα όρασης (θόλωση ή διπλωπία)
- Καθήλωση του βλέμματος προς τα κάτω
- Διαταραχές προσωπικότητας
- Σύγχυση ή διέγερση
Τα συμπτώματα εμφανίζονται προοδευτικά σε διάστημα εβδομάδων ή μηνών στις περιπτώσεις χρόνιου υδροκέφαλου, αλλά μπορεί να εμφανιστούν και ξαφνικά, μέσα σε λίγες ώρες σε περιπτώσεις οξέως υδροκέφαλου.
ΥΔΡΟΚΕΦΑΛΙΑ-ΑΞΟΝΙΚΗ ΤΟΜΟΓΡΑΦΙΑ ΣΕ ΣΤΕΦΑΝΙΑΙΟ ΕΠΙΠΕΔΟ
Πως αντιμετωπίζεται χειρουργικά ο χρόνιος υδροκέφαλος;
Στόχος της χειρουργικής επέμβασης είναι να έχει καλή ποιότητα ζωής ο ασθενής, να υπάρξει άμεσα σαφής βελτίωση της νευρολογικής λειτουργίας του, αλλά και να αποφευχθεί η σταδιακή επιδείνωση της νευρολογικής του εικόνας.
Εκκενωτική οσφυονωτιαία παρακέντηση
Τι είναι η εκκενωτική οσφυονωτιαία παρακέντηση;
Είναι η βασική διαγνωστική επεμβατική διαδικασία επιβεβαίωσης της παρουσίας ή όχι υδροκεφάλου φυσιολογικής πίεσης.
Αφαιρούνται 20-30 ml εγκεφαλονωτιαίου υγρού από την περιοχή της σπονδυλικής στήλης στην οσφύ (μέση).
Ο ασθενής εξετάζεται 2-3 ώρες μετά την οσφυονωτιαία παρακέντηση και αξιολογούνται τα ακόλουθα:
- η βελτίωση της κινητικής εικόνας του ασθενούς και ιδιαίτερα του ρυθμού – τρόπου βάδισης
- η ευστάθεια του κορμού και
- η αποκατάσταση της ισορροπίας του
- η αποκατάσταση του ελέγχου των σφικτήρων
- η βελτίωση της νοητικής εικόνας και ιδιαίτερα της ικανότητας επικοινωνίας (ΜΜΤ Mini Mental Test) πριν και μετά την παρακέντηση
Η διαδικασία της εκκενωτικής παρακέντησης μπορεί να επαναληφθεί και ιδανικά να επιβεβαιώσει την παρουσία του υδροκεφάλου μέσα από τρεις συνεχόμενες παρακεντήσεις ανά 24ωρο.
Μαγνητική ροής του εγκεφαλονωτιαίου υγρού (μαγνητική δεξαμενογραφία)
Η μαγνητική ροής του εγκεφαλονωτιαίου υγρού είναι μία δυναμική μη επεμβατική εξέταση, κατά την οποία μελετώντας την ταχύτητα ροής του εγκεφαλονωτιαίου υγρού εντός των διαφόρων διαμερισμάτων του κοιλιακού συστήματος, είναι δυνατό να αξιολογηθεί η περιοχή απόφραξης της ομαλής ροής του και να επιβεβαιωθεί η παρουσία υδροκεφαλίας.
CT (αξονικές τομογραφίες) ασθενούς με υδροκέφαλο φυσιολογικής πίεσης πριν και μετά την τοποθέτηση βαλβίδας
Τοποθέτηση βαλβίδας εγκεφάλου
Η τοποθέτηση βαλβίδας παροχέτευσης εγκεφαλονωτιαίου υγρού γίνεται προκειμένου να παροχετεύεται το “πλεονάζον” υγρό από τον εγκέφαλο.
Ανάλογα με την περίπτωση, χρησιμοποιείται κοιλιοπεριτοναϊκή βαλβίδα, η οποία παροχετεύει το “πλεονάζον” εγκεφαλονωτιαίο υγρό στην περιτοναϊκή κοιλότητα ή οσφυοπεριτοναϊκή βαλβίδα, η οποία παροχετεύει από τον υπαραχνοειδή χώρο της οσφυϊκής μοίρας της σπονδυλικής στήλης, στην περιτοναϊκή κοιλότητα.
Η διεγχειρητική νευροπλοήγηση για την τοποθέτηση της βαλβίδας εγκεφάλου βελτιστοποιεί το χειρουργικό αποτέλεσμα, περιορίζει τον χρόνο του χειρουργείου και αυξάνει το ποσοστό επιτυχίας της παρέμβασης.
Η σύγχρονη νευροχειρουργική πρακτική αφορά στη χρήση ρυθμιζόμενων μαγνητικών βαλβίδων, ώστε να επιτυγχάνεται η ιδανική πίεση λειτουργίας του εγκεφάλου (εξατομικευμένη θεραπεία υδροκεφάλου).
Οι συνήθεις βαλβίδες παροχέτευσης εγκεφαλονωτιαίου υγρού, αποτελούνται από τρία τμήματα:
- έναν καθετήρα που τοποθετείται εντός του κοιλιακού συστήματος του εγκεφάλου
- το μηχανισμό της βαλβίδας προκειμένου να ελέγχεται η ροή του εγκεφαλονωτιαίου υγρού
- έναν καθετήρα που παροχετεύει το εγκεφαλονωτιαίο υγρό από τη βαλβίδα στην περιτοναϊκή κοιλότητα
Η τοποθέτηση γίνεται ενδοεγκεφαλικά και υποδόρια, με αποτέλεσμα να μην υπάρχει τίποτα ορατό και εκτεθειμένο μετά το χειρουργείο.
Σε σπάνιες περιπτώσεις, όπου υπάρχει αντένδειξη ή δυσκολία στην τοποθέτηση του περιφερειακού άκρου εντός της περιτοναϊκής κοιλότητας, είναι δυνατό να τοποθετηθεί είτε εντός ενός μεγάλου φλεβικού στελέχους στον τράχηλο (σφαγίτιδα) είτε εντός της υπεζωκοτικής κοιλότητας (στον θώρακα).
