Τι είναι η αρθροπλαστική γόνατος;
Η αρθροπλαστική γόνατος είναι μια χειρουργική επέμβαση, η οποία πραγματοποιείται για την αντικατάσταση της φθαρμένης ή κατεστραμμένης άρθρωσης του γόνατος με τεχνητή πρόθεση. Στόχος της επέμβασης είναι η ανακούφιση από τον πόνο, η αποκατάσταση της λειτουργικότητας του γόνατος και η βελτίωση της ποιότητας ζωής του ασθενούς.
Γιατί να υποβληθεί κάποιος σε επέμβαση αρθροπλαστικής γόνατος;
Η αιτία για να υποβληθεί κάποιος ασθενής σε ολική αρθροπλαστική γόνατος είναι η κάθε είδους αρθρίτιδα του γόνατος, δηλαδή η κατάσταση εκείνη στην οποία έχει υποστεί φθορά ο χόνδρος της άρθρωσης. Η φθορά της άρθρωσης μπορεί να οφείλεται σε διάφορους λόγους, όπως η οστεοαρθρίτιδα, η ρευματοειδής αρθρίτιδα, οι τραυματισμοί ή άλλες παθήσεις που προκαλούν εκφυλισμό του χόνδρου. Κατά τη διάρκεια της επέμβασης, ο χειρουργός αφαιρεί τις κατεστραμμένες επιφάνειες του οστού και του χόνδρου από το μηριαίο και την κνήμη και τις αντικαθιστά με μεταλλικά και πλαστικά υλικά που μιμούνται τη φυσική λειτουργία της άρθρωσης.
Ποια είναι τα συμπτώματα που θα οδηγήσουν έναν ασθενή σε αρθροπλαστική γόνατος;
Οι κλινικές τώρα ενδείξεις για μία τέτοιου είδους επέμβαση, είναι ο πόνος και η έκπτωση της ποιότητας ζωής. Στα αρχικά στάδια, η αρθρίτιδα εμφανίζει κρίσεις με πόνο και με τη μορφή των εξάρσεων και των υφέσεων. Με την πάροδο του χρόνου οι κρίσεις γίνονται πιο συχνές και τα συμπτώματα πιο κυρίαρχα. Όταν ο ασθενής φτάσει στο σημείο να πονάει αρκετά συχνά και να δυσκολεύεται στην καθημερινότητά του, θεωρούμε ότι ήρθε η στιγμή να αναζητήσει μία μόνιμη λύση που δεν είναι άλλη από την ολική αρθροπλαστική.
Ποιοι ασθενείς θεωρούνται κατάλληλοι για την επέμβαση;
Υπό συνθήκες όλοι οι ασθενείς είναι κατάλληλοι για τη συγκεκριμένη επέμβαση. Παρ’ όλα αυτά, οι επιβαρυμένοι στην υγεία τους ασθενείς με πολλαπλά συνοδά προβλήματα (όπως διαβήτη, καρδιολογικές παθήσεις κ.λπ.), οι ανοσοκατεσταλμένοι ασθενείς και οι υπέρβαροι, θα πρέπει να είναι ενήμεροι για τον αυξημένο κίνδυνο επιπλοκών σε σχέση με τους υπόλοιπους ασθενείς.
Πώς εκτελείται η αρθροπλαστική ισχίου;
Υπάρχουν διάφορες τεχνικές αρθροπλαστικής, όπως η παραδοσιακή μέθοδος και οι νεότερες εξατομικευμένες προσεγγίσεις, οι οποίες χρησιμοποιούν ειδικά εργαλεία σχεδιασμένα για τον συγκεκριμένο ασθενή, προσφέροντας μεγαλύτερη ακρίβεια και καλύτερα αποτελέσματα. Η αρθροπλαστική γόνατος είναι μια από τις πιο αποτελεσματικές χειρουργικές επεμβάσεις για την αντιμετώπιση προχωρημένων παθήσεων της άρθρωσης, βοηθώντας τους ασθενείς να επανέλθουν στις καθημερινές τους δραστηριότητες με λιγότερο πόνο και περισσότερη ευελιξία.
Κάποια παραδείγματα αυτών των σύγχρονων τεχνικών αποτελούν:
Βασικές εξελίξεις και καινοτομίες των τελευταίων ετών σε ό,τι αφορά την αρθροπλαστική γόνατος
Τα τελευταία χρόνια έχουν σημειωθεί σημαντικές εξελίξεις σε τρεις κυρίως τομείς της εν λόγω επέμβασης.
Ο πρώτος τομέας αφορά στην εξέλιξη και το σχεδιασμό των εμφυτευμάτων. Οι προθέσεις είναι πλέον πιο ανατομικές, με μεγαλύτερο εύρος μεγεθών και καλύτερη προσομοίωση όσον αφορά στην κινηματική της άρθρωσης. Με άλλα λόγια, τα εμφυτεύματα σήμερα «ταιριάζουν» καλύτερα στην άρθρωση, προσδίδουν μεγαλύτερο εύρος κίνησης και έχουν και μεγαλύτερη διάρκεια ζωής, κυρίως λόγω του νέου τρόπου επεξεργασίας και κατασκευής του πολυαιθυλενίου.
Ο δεύτερος τομέας αφορά στην προσπέλαση, στο «δρόμο» δηλαδή που ακολουθεί ο χειρουργός για να φτάσει από το δέρμα στο εσωτερικό της άρθρωσης και να μπορέσει να τοποθετήσει τα εμφυτεύματα. Οι σύγχρονες τεχνικές είναι πιο ατραυματικές και μας επιτρέπουν να φτάσουμε στην άρθρωση χωρίς να τραυματίζουμε μύες και τένοντες. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα λιγότερο μετεγχειρητικό πόνο και γρηγορότερη αποκατάσταση.
Ο τρίτος τομέας αφορά στην ανάπτυξη τεχνολογιών, οι οποίες υποβοηθούν το χειρουργό στο να τοποθετήσει τα εμφυτεύματα σεβόμενος τους άξονες, τις γωνίες και γενικότερα την ανατομία του ασθενή. Οι τεχνολογίες αυτές μας επιτρέπουν να προσφέρουμε στους πάσχοντες μία εξατομικευμένη θεραπεία.
Ποια είναι τα πλεονεκτήματα της αρθροπλαστικής γόνατος ελάχιστης επεμβατικότητας
Οι σύγχρονες προσπελάσεις είναι ατραυματικές και επιτρέπουν στο χειρουργό να προσεγγίζει την άρθρωση χωρίς να τραυματίζει μύες και τένοντες. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα πολύ λιγότερο μετεγχειρητικό πόνο σε σχέση με τις παλιές προσπελάσεις, άμεση κινητοποίηση του ασθενή και γρήγορη ανεξαρτητοποίησή του από τα βοηθήματα. Επειδή δεν τραυματίζουμε τα μαλακά μόρια, δεν περιμένουμε επούλωση αυτών και οι οδηγίες μας προς τους ασθενείς είναι να «ξεφορτωθούν» τα βοηθήματα («Π» ή πατερίτσες) όταν αυτοί νιώσουν σιγουριά. Μέσα σε λίγες ημέρες, οι περισσότεροι ασθενείς είναι ικανοί να βαδίζουν ανεξάρτητα. Με άλλα λόγια, οι τεχνικές ελάχιστης επεμβατικότητας προσφέρουν λιγότερο μετεγχειρητικό πόνο, μικρή παραμονή στο νοσοκομείο, άμεση κινητοποίηση και ταχύτατη επάνοδο στις καθημερινές δραστηριότητες.
Αρθροπλαστική γόνατος: Ποια είναι τα πλεονεκτήματα της εξατομίκευσης
Η άρθρωση του γόνατος είναι πολύπλοκη στην κινηματική της και την ανατομία της. Κατά την τοποθέτηση μίας πρόθεσης, ο χειρουργός πρέπει να σεβαστεί αυτήν την ανατομία και συγκεκριμένα τους άξονες του σκέλους, καθώς και κάποιες ανατομικές γωνίες. Στο παρελθόν τα εμφυτεύματα τοποθετούνταν στον ασθενή βάσει του μέσου όρου της ανθρώπινης ανατομίας. Επειδή, όμως, σε κάθε δείγμα από το οποίο προκύπτει ένας μέσος όρος υπάρχουν αρκετές διακυμάνσεις, ήταν αρκετά συχνό και σε ποσοστό έως 20-25%, η ανατομία του ασθενούς να διέφερε σημαντικά από το μέσο όρο, με αποτέλεσμα η προκαθορισμένη τοποθέτηση των εμφυτευμάτων να μην ήταν σωστή. Σήμερα έχουμε στα χέρια μας τεχνολογίες, όπως είναι η ρομποτική χειρουργική, η πλοήγηση και οι τεχνικές με εξατομικευμένα για τον ασθενή εργαλεία, οι οποίες μας επιτρέπουν να τοποθετήσουμε τα εμφυτεύματα με βάση την ανατομία του κάθε ασθενή ξεχωριστά.
Αυτή η εξατομίκευση μας προσφέρει καλύτερο κλινικό αποτέλεσμα, μεγαλύτερο εύρος κίνησης και αυξημένη διάρκεια ζωής των εμφυτευμάτων.
Μετεγχειρητική ανάρρωση μετά από αρθροπλαστική γόνατος
Η συμβολή του μυϊκού συστήματος στην καλή λειτουργία μίας άρθρωσης είναι τεράστια. Οι ασθενείς που πάσχουν από αρθρίτιδα υποφέρουν από χρόνιο πόνο. Όταν υπάρχει πόνος, οι μύες αντανακλαστικά δε δουλεύουν επαρκώς, με αποτέλεσμα να ατροφούν. Η ατροφία αυτή έχει άμεση και αρνητική επίπτωση στη μετεγχειρητική αποκατάσταση. Είναι, λοιπόν, πολύ υποβοηθητικό εάν ο ασθενής ακολουθήσει προ χειρουργείου ένα πρόγραμμα μυϊκής ενδυνάμωσης των μυών του γόνατος. Η ενδυνάμωση αυτή πρέπει να συνεχιστεί και μετά την επέμβαση και είναι κάτι που ο ασθενής μπορεί να το κάνει μόνος του.
Πέραν της αποκατάστασης της μυϊκής ατροφίας, εξίσου σημαντικό ρόλο παίζει και το εύρος κίνησης της άρθρωσης. Παλαιότερα λέγαμε ότι είμαστε ευχαριστημένοι αν ο ασθενής επιτύχει 90 μοίρες κάμψη στον ένα μήνα μετά την επέμβαση. Σήμερα, η εξέλιξη των εμφυτευμάτων και των χειρουργικών τεχνικών μας επιτρέπει την επίτευξη ικανοποιητικής κάμψης και έκτασης από τις πρώτες κιόλας 1-2 εβδομάδες μετεγχειρητικά.
Αρθροπλαστική γόνατος και φυσικοθεραπεία
Όσον αφορά την ανάγκη φυσικοθεραπείας, αν ο ασθενής είναι επιμελής ως προς τη μυϊκή ενδυνάμωση και διαπιστώσουμε σε σύντομο χρονικό διάστημα ικανοποιητικό εύρος κίνησης, ίσως και να μη χρειαστεί φυσικοθεραπεία. Αν, όμως, ο ασθενής δεν ακολουθεί τις οδηγίες, το εύρος κίνησης δεν είναι ικανοποιητικό, υπάρχει φόβος και γενικότερα η ψυχολογία του ασθενή είναι τέτοια που να απαιτεί μία πιο στενή παρακολούθηση και καθοδήγηση, τότε θα χρειαστεί να κάνει και φυσικοθεραπεία.
Υπάρχουν ενδεχόμενες επιπλοκές;
Όσον αφορά στις επιπλοκές, όπως σε κάθε επέμβαση, έτσι και η ολική αρθροπλαστική του γόνατος έχει δυνητικούς κινδύνους. Αυτοί είναι η βλάβη αγγείων και νεύρων, η λοίμωξη, το κάταγμα, η κακή τοποθέτηση των εμφυτευμάτων, η δυσκαμψία και η θρόμβωση. Το ποσοστό των επιπλοκών αυτών είναι 1-2%, από τα πιο χαμηλά ποσοστά επιπλοκών στο σύνολο των χειρουργικών επεμβάσεων όλων των ειδικοτήτων. Και γενικότερα, όσο πιο γρήγορα κινητοποιηθεί ο ασθενής και όσο πιο γρήγορα επανέλθει στις καθημερινές του δραστηριότητες, τόσο μικρότερα θα είναι και τα ποσοστά των επιπλοκών.